Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do
informacji publicznej (dz. u. nr 112, poz. 1198) nakłada na podmioty
określone w przepisach obowiązek uruchomienia internetowego
Biuletynu Informacji Publicznej. Większość technicznych i
organizacyjnych wymogów związanych z wprowadzaniem w życie nowego
prawa do informacji publicznej wynika z rozporządzenia Ministra
Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 maja 2002r. w sprawie
Biuletynu Informacji Publicznej (dz. u. nr 67, poz. 619).
Do góry
strony Zgodnie z art. 1 ustawy każda informacja o sprawach
publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i
podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w
niniejszej ustawie, zaś zgodnie z art. 2 każdemu przysługuje, z
zastrzeżeniem art. 5, prawo dostępu do informacji publicznej, zwane
dalej "prawem do informacji publicznej". Uwaga: pismem pochyłym
wyróżnione są teksty fragmentów aktów prawnych wymienionych we
wstępie do opracowania. Do góry
strony Ustawa wskazuje w art. 4 ust. 1 podmioty
zobowiązane do uruchomienia, utrzymania i rozwoju Biuletynu
Informacji Publicznej. W dużym skrócie można powiedzieć, że rola
wymienionych niżej podmiotów w realizacji ustawy o informacji
publicznej będzie polegała na prowadzeniu "podmiotowych stron BIP",
wywoływanych ze "strony głównej BIP". Do góry
strony Projekt strony głównej BIP jest dostępny w sieci
Internet pod adresem www.bip.gov.pl i jest zamieszczony na serwerze
Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Strona główna Biuletynu Informacji
Publicznej będzie zawierała podstawowe informacje o urzędach i
instytucjach publicznych oraz powiązania (tzw. "linki") do serwisów
poszczególnych podmiotów. Informacje będą zorganizowane w układzie
podmiotowym i tematycznym. Menu podmiotowe jest katalogiem grup
podmiotów zobowiązanych do przestrzegania ustawy o informacji
publicznej. Praktycznie strona główna BIP umożliwia wywołanie
biuletynów poszczególnych podmiotów: organów władzy ustawodawczej,
organów administracji rządowej, urzędów administracji samorządowej
itp. Menu tematyczne jest klasyfikacją spraw, które obywatel
załatwia w urzędzie: edukacja, zdrowie, pomoc społeczna, podatki,
środowisko itp. Ustawa i rozporządzenie szczegółowo określają zasady
działania biuletynów podmiotowych oraz zakres prezentowanych w nich
informacji. Do góry
strony Biuletyny utrzymywane przez podmioty wymienione w
ustawie w art. 4 ust. 1 powinny publikować informacje publiczne
zgodnie z art. 6 ustawy. Do góry
strony System publikowania informacji w Biuletynie musi
posiadać szereg mechanizmów (narzędzi informatycznych), nie
występujących w większości obecnych serwisów internetowych, np.
funkcje wyszukujące informacje w serwisie oraz mechanizm budowania
archiwum zmian wprowadzonych na poszczególnych
stronach. Do góry
strony Z niewielką przesadą można stwierdzić, że nie jest
możliwe prowadzenie Biuletynu zgodnego z wymogami i zawierającego
aktualne informacje oraz dane, bez współpracy z określonymi
aplikacjami tworzącymi ogólny system informatyczny
podmiotu. Do góry
strony Podmioty utrzymujące Biuletyny Podmiotowe
zobowiązane są do zapewnienia aktualności i bezpieczeństwa
publikowanych zasobów informacyjnych. Muszą zastosować rozwiązania,
które gwarantują spełnienie bardzo wysokich wymagań funkcjonalnych
postawionych przed biuletynem. Biuletyny powinny zawierać zarówno
informacje przeznaczone dla każdego obywatela, jak również dla
specjalistów, mających określone, bardzo konkretne potrzeby.
Ministerstwo odpowiedzialne za opracowanie i wdrożenie ustawy
szacuje, że opracowanie stron internetowych Biuletynu Podmiotowego
wg wymagań określonych w ustawie i rozporządzeniu będzie kosztować
każdy z wyznaczonych podmiotów około 100 000 PLN. Roczne koszty
utrzymania systemu są szacowane na poziomie nie niższym niż 20 000
PLN. Dodatkowo koszty wymaganego sprzętu to ok. 15 000 PLN, a koszty
jego utrzymania to ok. 2 000 PLN / rok. Podmioty mają obowiązek
pokryć te koszty ze swych środków własnych. Powyższe koszty wynikają
i są usprawiedliwione koniecznością zastosowania odpowiedniej
technologii jak również wykonania istotnych nakładów pracy i działań
organizacyjnych. Do góry
strony Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do
informacji publicznej (dz. u. nr 112, poz. 1198) weszła w życie z
dniem 01.01.2002 roku (art. 26) i nakłada na podmioty określone w
przepisach obowiązek uruchomienia internetowego Biuletynu Informacji
Publicznej. Rozp. Min. Spraw Wew. i Adm. z dnia 17 maja 2002 r. w
sprawie Biuletynu Informacji Publicznej (dz. u. nr 67, poz. 619)
weszło w życie 20.06.2002 roku i praktycznie wyjaśnia wszelkie
problemy techniczne dotyczące realizacji BIP. Większość informacji
wymienionych w art. 6 ustawy należy praktycznie publikować już
dzisiaj, a ich skompletowanie zakończyć nie później niż w terminie
18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (01.01.2002r.). Pierwszy
etap jest prawdopodobnie dla większości podmiotów obciążony
największą pracochłonnością, wynikającą z konieczności zebrania i
opracowania bardzo szerokiego zakresu informacji i danych. Drugi
etap - najtrudniejszy technicznie pod względem informatycznym -
należy zakończyć w terminie 24 miesięcy, a ostatni po 36 miesiącach.
Od dnia 10.10.2002 r. obowiązuje przepis nakazujący publikowanie na
stronie internetowej ogłoszenia o wszczęciu postępowania o
udzielenia zamówienia publicznego - art. 29 ust.1 Ustawy z 10
czerwca 1994r. o zamówieniach publicznych (Dz. U. Nr 72 z 2002r.,
poz. 664 ze zm.).
Praktyka ostatnich lat pokazuje, że
skuteczność działania administracji, a zatem jakość funkcjonowania
państwacoraz bardziej zależy od właściwego wykorzystania technik
informacyjnych. Większość organów administracji rządowej i
samorządowej oraz instytucji publicznych posiada serwisy
internetowe, publikujące podstawowe informacje na temat ich
organizacji, pełnionych funkcji oraz podejmowanych działań. Każdy z
tych serwisów ma inną strukturę i sposób nawigacji. Niektóre z nich
prezentują przestarzałe i nieaktualne dane. Zazwyczaj nie są to
serwisy w rozumieniu ?e-government? - wirtualnego urzędu, otwartego
dla wszystkich przez 24 godziny w ogólnodostępnej sieci Internet.
Stworzenie w serwisach internetowych poszczególnych podmiotów
Biuletynu Informacji Publicznej, posiadającego ściśle określone
mechanizmy nawigacji oraz jednolity we wszystkich serwisach zakres
prezentowanych danych, spowoduje ujednolicenie zakresu i sposobu
publikowania informacji o sprawach publicznych. Ma to w znacznym
stopniu ułatwić i przyspieszyć wyszukiwanie potrzebnych informacji
każdemu obywatelowi, podmiotowi gospodarczemu lub instytucji. W
skład ogólnokrajowego Biuletynu Informacji Publicznej wejdzie zatem
szereg samodzielnych biuletynów, opracowywanych przez poszczególne
urzędy, organy i instytucje. Biuletyny podmiotowe będą najważniejszą
strukturą organizacyjną oraz informacyjną BIP.
Podmiotowa strona Biuletynu musi
zawierać zgodnie z §12 rozporządzenia:
1) logo (znak graficzny)
Biuletynu,
2) imię i nazwisko, adres, numer telefonu, numer faksu
i adres e-mail osób redagujących podmiotową stronę Biuletynu,
3)
instrukcję korzystania z podmiotowej strony Biuletynu,
4) menu
przedmiotowe,
5) informację o liczbie odwiedzin podmiotowej
strony Biuletynu,
6) rejestr zmian treści informacji publicznych
zawartych na podmiotowych stronach Biuletynu, ze wskazaniem daty, od
której zmiany te obowiązują,
7) informację dotyczącą sposobu
dostępu do informacji publicznych będących w posiadaniu podmiotu
tworzącego podmiotową stronę Biuletynu, a nie udostępnionych w
Biuletynie,
8) moduł wyszukujący.
Przytoczony powyżej zapis całkowicie eliminuje serwisy,
które są zbiorem tzw. statycznych stron internetowych,w których do
zmiany zawartości potrzebny jest zawsze informatyk. Oznacza to
również, że sprzęt komputerowy (serwer) publikujący serwis oparty o
bazy danych w standardzie SQL musi posiadać odpowiednio wysokie
parametry. Dla zapewnienia ciągłości publikacji w przypadku awarii,
zgodnie z § 21 rozporządzenia podmioty prowadzące BIP są zobowiązane
do posiadania serwera zastępczego.
Za stosowaniem wysokiej
technologii baz danych SQL przemawia również perspektywa
konieczności tworzenia wielu różnych zapisów o charakterze
administracyjno-porządkowym i archiwalnym. Mówi o tym § 17
rozporządzenia. Moduł administratora aplikacji obsługującej BIP
powinien realizować wiele funkcji narzędziowych. Jednocześnie
konieczne jest zabezpieczenie danych poprzez program oraz
rozwiązania sprzętowe (realizuje to tzw. firewall). Użytkownikom
biuletynu aplikacja powinna zagwarantować wysoki komfort pracy, np.
szybkie wyszukiwanie zadanych informacji na stronach biuletynu oraz
dostęp do historii każdej strony. Zgodnie z art. 12 Biuletyn
Informacji Publicznej Podmiot udostępniający informację publiczną
jest obowiązany zapewnić możliwość:
9) kopiowania informacji
publicznej albo jej wydruk lub
10) przesłania informacji
publicznej albo przeniesienia jej na odpowiedni, powszechnie
stosowany nośnik informacji.
Podmiot prowadzący Biuletyn powinien w jak największym
stopniu zastosować elektroniczne formy rejestracji danych na tych
wszystkich stanowiskach, które będą w poszczególnych etapach
wdrażania ustawy tworzyć zasoby BIP. W bardzo wielu przypadkach
aplikacja obsługująca BIP będzie posadowiona na serwerach
wyspecjalizowanej firmy świadczącej usługi informatyczno-internetowe
gwarantujące odpowiedni poziom zabezpieczenia danych BIP. Obywatel
będzie miał możliwość przesyłania do Urzędu określonych dokumentów w
formie elektronicznej poprzez Internet. Oznacza to w praktyce, że
programy działające w Urzędzie do obsługi czynności kancelaryjnych,
powinny wymieniać dane z oprogramowaniem internetowym BIP. Wdrażanie
takiego systemu organizacji pracy w podmiocie jest procesem
długotrwałym i trudnym. Już sam początek pracy powinien być dobrze
przemyślany i dostosowany do możliwości organizacyjnych,
personalnych i finansowych każdego podmiotu.
Planując rozpoczęcie tworzenia lub aktualizację
systemu informatycznego w kontekście nowych przepisów o BIP, należy
brać pod uwagę również problematykę obiegu dokumentów zawierających
informację publiczną. W urzędach powiatu traktuje o tym obowiązujące
od dawna Rozp. Prezesa Rady Min. z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie
instrukcji kancelaryjnej dla organów powiatu, natomiast w gminach
mówi o tym Rozp. Prezesa Rady Min. z dnia 22 grudnia 1999 r. w
sprawie instrukcji kancelaryjnej dla organów gmin i związków
międzygminnych.